Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Εδώ θα αναφέρουμε τις ιστορικές εξελίξεις στην πόλη μας. Θα αναφερθούμε και στο παρελθόν. Ονομασία, κοινότητα, δήμος, πρόεδροι κοινοτάρχες, δήμαρχοι, σχολεία, εικόνες, ανέκδοτες ιστορίες και πολλά άλλα.

Αναλαμβάνουμε βαρύ φορτίο. Ευελπιστούμε να τα καταφέρουμε. Θα είμαστε περισσότερο σίγουροι για την επιτυχία αν συμμετέχετε κι εσείς στην γραφή της ιστορίας στην πόλη μας!!!!

Σε λίγο η αρχή εδώ!!! Λίγο υπομονή και παρακολουθείστε τις εξελίξεις στην ιστοσελίδα μας. Και να η αρχή μας:

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗ. ΠΕΝΤΕΛΗ ΚΑΙ  Η  ΄΄ΜΥΣΤΗΡΙΑ΄΄. ΣΠΗΛΙΑ ΝΤΑΒΕΛΗ.

Το βουνό της Πεντέλης, σήμα κατατεθέν όχι μόνο για την ίδια την περιοχή της Πεντέλης αλλά και για τους όμορους δήμους. Το δεύτερο σε ύψος στην Αττική. Το ύψος είναι στα 1107 μέτρα με κύριο χαρακτηριστικό το μυστήριο που καλύπτει με τους μύθους γύρω από την σπηλιά του Νταβέλη. Πευκόφυτη περιοχή που τα τελευταία χρόνια υπέστη μεγάλες καταστροφές στην χλωρίδα; και την πανίδα με τις φωτιές που προκλήθηκαν είτε ακούσια είτε εκούσια. 

Η βλάστηση έχει περιοριστεί σε χαμηλές πόες και ξερόχορτα. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν πρωτοβουλίες από συλλόγους και άλλα μέσα με αναδασώσεις αρκετά επιτυχημένες. Συνολικά η περιοχή βρίσκεται υπό συνεχή επίβλεψη από τον Δήμο Πεντέλης και τον ΣΠΑΠ, Σύλλογος Προστασίας Πεντελικού όρους, που συμμετέχουν όλοι οι όμοροι δήμοι με αντιπροσώπους. 

Το εκκλησάκι του Αγ Σπυρίδωνα, στην είσοδο της σπηλιάς του Νταβέλη.

Το εκκλησάκι από μέσα από την σπηλιά. Οι ακτίνες του ήλιου φτάνουν μέχρι σε ένα σημείο από την είσοδο.

Η είσοδος της σπηλιάς του θρυλικού Νταβέλη για τον οποίο έχουν γραφεί πάρα πολλά. Μέχρι και οτι υπήρχε υπόγειο τούνελ που συνέδεε την είσοδο της σπηλιάς με το κέντρο της Αθήνας και με το ανάκτωρο στην Πεντέλη. Ο μύθος εδώ οργιάζει. Τίποτα μέχρι στιγμής δεν έχει αποδειχθεί αληθινό απ΄αυτά που οι φήμες ανέφεραν. Ακόμη και γιαθησαυρούς έχει γίνει λόγος που προκάλεσαν τους κυνηγούς θησαυρών. Μάταια, όμως. Δεν βρέθηκε τίποτα ως ΄΄κληρονομιά΄΄ του Νταβέλη!!!!

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ. VIDEO ΑΝΕΒΑΣΜΕΝΟ ΣΤΟ UTUBE ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ ΔΗΜΟΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ 

 

Βριλησσός σημαίνει "Ισχυρός Λίθος" από τα συνθετικά βριάω-βριώ: έχω ισχύν + λάας: πέτρα, λατομείο + κατάληξη που δηλώνει τον τόπο, δηλαδή: Η περιοχή ή ο τόπος με τη σκληρή πέτρα.

Το αχώριστο επιτατικό μόριο «-βρι» είναι συγκεκομμένος τύπος του βριθύς που δηλώνει βάρος ή δύναμη. Βριαρός (και βριαρής) είναι ο ισχυρός, ο στιβαρός και ο δυνατός, ο ρωμαλέος, ο χειροδύναμος. (Να θυμηθούμε τον γίγαντα Βριάρεω της Ελληνικής Μυθολογίας, έναν από τους Εκατόγχειρες, γιο του Ουρανού και της Γαίας).

Υπάρχει μια σύγχυση της ονομασίας του όρους αυτού, με έναν ποταμό της αρχαιότητας που παρουσιάζεται σε κάποια κείμενα με την ίδια ονομασία. Και εδώ ακριβώς φαίνεται πως τη διαφορά μεταξύ όρους και ποταμού την καθορίζει η ορθογραφία –ηττός (με ήτα για όρος) και –ισσός (με γιώτα για ποταμό).

Ορισμένοι μη γνωρίζοντας ακριβώς το αρχαίο κείμενο και τη γραφή που χρησιμοποιεί, συγχέουν τον ποταμό αυτό με τη μεγάλη ρεματιά που πηγάζει από τη σημερινή Νέα Πεντέλη, διέρχεται από τα Βριλήσσια και τα Μελίσσια και χύνεται στο δήμο Χαλανδρίου.

Το όρος Βριλησσός, αναφέρεται σε κείμενα του Ηροδότου του Θουκυδίδη αλλά και του γεωγράφου Στράβωνα.

οι λέξεις με κατάληξη –ηττός, ανήκουν στην πλειοψηφία τους σε όρη, ενώ οι λέξεις που λήγουν σε –ισσός, ανήκουν σε ποτάμια και πόλεις.

Έτσι έχουμε: Υμηττός, Λυκαβηττός, Αρδηττός, ακόμα και Γαργηττός.

Ο Γαργηττός, χωρίς ακριβώς να είναι βουνό, βρίσκεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους Υμηττού και Πεντέλης. Η πόλη απλώνεται σε υψόμετρο 190-374 μέτρων, έτσι που μοιάζει σχεδόν με ορεινή περιοχή. Άλλωστε, Η αρχαιότερη ονομασία της περιοχής «Γαργηττός» εμφανίζεται σε πληθώρα αρχαίων κειμένων και δηλώνει τις νότιες προσβάσεις του Πεντελικού όρους.

Σύμφωνα με την ελληνική παράδοση, ο Γαργηττός ήταν αρχαίος λαϊκός ήρωας που κατοικούσε στις παρυφές του Βριλησσού (εναλλαγή των διπλών ταυ σε διπλό σίγμα, από -ηττός, σε -ησσός).

Η κατάληξη αυτή δηλώνει τόπο. Βριλησσός ή Βριληττός ήταν η αρχαιότερη ονομασία του Πεντελικού όρους. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως στους πρόποδές του βρίσκονται και τα σημερινά Βριλήσσια, τα οποία κρατούν ακριβώς τη συγκεκριμένη αρχαία ονομασία.

 

Ψάχνοντας ιστορικά ντοκουμέντα μέσα από το διαδίκτυο, βασικά αλλά και από περιγραφές προφορικού λόγου μεταφέρουμε τα ιστορικά αυτά στοιχεία κατά κάποιο τρόπο ΄΄τακτοποιημένα΄΄ χρονικά. Για τον ΄΄νονό΄΄ της ονομασίας της πόλης μας βρήκαμε κείμενο, που δημοσιεύουμε πιο κάτω:

 

Ο Πειραιώτης που έγινε νονός των Βριλησσίων

Στους χάρτες της περιόδου 1930, όσο κι αν ερευνήσουμε δεν θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε τα Βριλήσσια ούτε σαν τοπωνύμιο, ούτε σαν οικισμό. Και ο λόγος είναι απλός: ο σημερινός πολυάνθρωπος Δήμος ήταν ανύπαρκτος πριν 60 χρόνια!

 

Την περιοχή κάλυπταν πεύκα και προς τα βορειοανατολικά, στο Πάτημα, ήσαν αμπέλια και συκιές που ανήκαν σε Λιοπεσιώτες. Ένας από αυτούς ήταν και ο Αθανάσιος Πρίφτης που γύρω στα 1920 ήρθε και εγκαταστάθηκε εδώ, κτίζοντας ένα σπιτάκι στην άκρη των κτημάτων του (στην γωνία των σημερινών οδών Ολύμπου και Αγ. Αντωνίου που, βέβαια, τότε δεν υπήρχαν).

 

Μια δεκαετία αργότερα, οκτώ Αθηναίοι και Χαλανδριώτες είχαν αποφασίσει να δημιουργήσουν λίγο πιο πάνω από την Φραγκοκλησιά, στην δεξιά πλευρά της λεωφόρου Πεντέλης, ένα νέον παραθεριστικό οικισμό. Μεταξύ αυτών ήταν και ο πατέρας μου, ο Χρήστος Ι. Χατζιώτης που ήταν γιατρός. Και κείνα τα χρόνια, καθώς η φυματίωση αποτελούσε σοβαρή πληγή για τον ελληνικό λαό, οι γιατροί συνιστούσαν επίμονα για παραθερισμό το βουνό, όχι την θάλασσα.

 

Ήταν, άραγε, αυτή η αιτία που ο πατέρας επέλεξε τους πρόποδες της Πεντέλης για να κτίσει το εξοχικό του; ‘Η μήπως κάποια ανομολόγητη νοσταλγία για το ορεινό χωριό της Αιγιαλείας, που είχε εγκαταλείψει στις αρχές του αιώνος προκειμένου να σπουδάσει στην Αθήνα κι αργότερα στην Γαλλία και την Ελβετία;

 

Ποτέ δεν επήρα μια ξεκάθαρη απάντηση στα ερωτήματα αυτά . Γιατί ο Πατέρας επέμενε πως η προτίμησή του προς την περιοχή που αργότερα θα ονομαζόταν Βριλήσσια, πήγαζε από την διαπίστωση, που είχε κάνει, μετά από πολλές έρευνες, ότι το κλίμα ήταν πολύ υγιεινό και πως η περιοχή ήταν απαλλαγμένη από υγρασία. Όπως κι αν ήταν πάντως, το βέβαιο είναι πως οι πρώτοι εκείνοι οικιστές ταίριαζαν θαυμάσια μεταξύ τους (τουλάχιστον οι περισσότεροι) και έβαλαν γερά θεμέλια για την ανάπτυξη του νέου αυτού οικισμού.

 

Όταν ο οικισμός άρχισε πλέον να μορφοποιείται και να οργανώνεται, κρίθηκε πως ήρθε η ώρα να... βαφτιστή. Έτσι, κάπου στα τέλη του 1934 ή αρχές του 1935, άρχισε η αναζήτηση του κατάλληλου ονόματος.

 

Ο πατέρας γνωριζόταν με τον Παύλο Νιρβάνα. Χωρίς να είναι φίλοι, τους συνέδεε ίσως το γεγονός πως και οι δύο ήσαν γιατροί. Γιατί, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Πέτρος Αποστολίδης (αυτό ήταν το πραγματικό όνομα του Νιρβάνα) ήταν αρχίατρος στο Ναυτικό. Πιο κατάλληλος ανάδοχος δεν μπορούσε, βέβαια, να βρεθεί . Έτσι, ο πατέρας ανέλαβε να τον προσκαλέσει (Και να τον μεταφέρει με το αυτοκίνητό του αφού συγκοινωνία δεν υπήρχε).

(Από το βιβλίο του Κ. Χατζιώτη ΄΄Βριλήσσια, ο ερημότοπος που έγινε πολυάριθμος Δήμος΄΄) Πρόσκοποι σε σχηματισμό!!!

 

 Κάποιο καλοκαιριάτικο απόβραδο, λοιπόν, όλοι οι οικιστές υποδέχονταν τον πνευματώδη και καλοκάγαθο λογοτέχνη. στην “πλατεία”, κάτω από το μεγάλο πεύκο, που υπήρχε μπροστά στο καφενείο του Μπινιάρη. Πλατεία, βέβαια, δεν υπήρχε. Αλλά έτσι αποκαλούσαν μια εκτεταμένη αλάνα, καμιά πενηνταριά μέτρα ανατολικά της λεωφόρου Πεντέλης, οπού είχε αποφασισθεί η ανέγερση εκκλησίας.

 

Πρόθυμος και φιλομειδής, όπως πάντα, ο Νιρβάνας άρχισε τις συζητήσεις με τους οικιστές, προσπαθώντας να αρυσθή κάποια πληροφορία, που να του έδινε το ερέθισμα και την έμπνευση για την επιλογή της κατάλληλης ονομασίας.

 

Σε κάποια στιγμή ερώτησε:

 

- Μήπως υπάρχει εδώ γύρω κανένα ποτάμι;

Όλοι οι παρευρισκόμενοι κοιτάχθηκαν απορημένοι και χαμογέλασαν. Γιατί η περιοχή ήταν ολότελα άνυδρη Κάποιος, όμως, έσπευσε να απαντήσει:

 

- Και βέβαια υπάρχει! Είναι το ρέμα που κατεβαίνει από την Πεντέλη και φθάνει μέχρι το Χαλάνδρι. Στα παλιά χρόνια ονομαζόταν Βριλησσός

.

Το βλέμμα του Νιρβάνα άστραψε:

 

- Δεν είμαι διόλου βέβαιος, παρατήρησε, πως η πληροφορία που μου δίνετε είναι ιστορικά ορθή . Για κείνο, όμως, που είμαι βέβαιος, είναι πως κατά την αρχαιότητα, τούτο το ευλογημένο βουνό, που βλέπουμε αντίκρυ μας, πριν ονομασθεί Πεντέλη, λεγόταν Βριλησσός . Και κατέληξε:
 

- Βριλήσσια, λοιπόν, ας βαφτίσουμε τον οικισμό σας φίλοι μου!

 

Έτσι, ο Παύλος Νιρβάνας έγινε ο ανάδοχος των Βριλησσίων. Το περιστατικό αυτό μου είχε διηγηθεί κάποτε (στα μαύρα χρόνια της Κατοχής όταν υποχρεωτικά κλεισμένοι από νωρίς στα σπίτια μας περνούσαμε τις ώρες μας αναθυμούμενοι παλαιές ιστορίες) ο πατέρας. Δυστυχώς, η παιδική ηλικία μου, ήμουν τότε μόλις 11 χρονών, δεν επέτρεπε ορθή εκτίμηση της σημασίας αυτής της μαρτυρίας Άφησα, λοιπόν, την ευκαιρία να περάσει ανεκμετάλλευτη χωρίς να προσπαθήσω να συγκεντρώσω περισσότερες και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες Έχει κυλήσει, από τότε, περισσότερο από μισός αιώνας κι έχω πολλές φορές μετανιώσει για την παιδική εκείνη αδιαφορία. Αλλά είναι πολύ αργά πλέον...

 

 

Η τόσο γλαφυρή περιγραφή του συντάκτη μας συγκινεί κι ασφαλώς πρέπει να τον ευχαριστήσουμε για την ακρίβεια της περιγραφής αυτής. Το τμήμα αυτό έχει ανακαλύψει και δημοσιεύσει ο καλός φίλος και ερευνητής Δημοσθένης Μπούκης, τον οποίο και ευχαριστούμε.

 

Συνεχίζοντας την έρευνά μας ανακαλύψαμε κείμενο γραμμένο από τον συντοπίτη μας Παναγή  Γ. Μαρκέτο, τον Ιούλιο του 1999. Ο Παναγής, μας είναι πολύ γνώριμος και με την άδειά του δημοσιεύουμε το κείμενό του στην ιστοσελίδα μας. Αποτελεί κι αυτό ένα ακόμη ιστορικό στοιχείο για να γνωρίσουμε καλύτερα την πόλη μας ιστορικά. Η δημοσίευση φέρει τον τίτλο : ΄΄Το χαμόγελο της Μόλλυ΄΄

 

"Το Χαμόγελο της Μολλυ"

 

 

Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο υπήρχε κάποιος Γερμανός γιατρός, που χρόνια αργότερα εξέτασε, στην Γερμανία πια, κάποιον Έλληνα ασθενή. “Ξέρω ένα μέρος στην Ελλάδα που έχει το κατάλληλο κλίμα για σένα”, του είπε.

Έτσι βρέθηκε ο καπετάνιος στα Βριλήσσια την μέρα που έφυγαν οι Γερμανοί από την Ελλάδα - μου είχε πει ο παππούς μου — ο Κολεβέντης για πολλά χρόνια κοινοτάρχης των Βριλησσίων, φύτεψε δύο ευκαλύπτους. Τους ευκαλύπτους αυτούς, που σώζονται ακόμα, γλιτώσαμε κυριολεκτικά από του Χάρου τα δόντια όταν το σπίτι μα δόθηκε για αντιπαροχή.

Θυμάμαι τα Βριλήσσια που μεγάλωσα σαν μια αγροτική περιοχή, σαφώς αποκομμένη από την πόλη. Στις αρχές τα δεκαετίας του ‘60, φύγαμε από το κέντρο των Βριλησσίων με τον εξάδελφο μου για μια εξερεύνηση. Καταλήξαμε σε έναν μεγάλο αμπελώνα, στη μέση ου οποίου δέσποζε μία δεξαμενή . Ήταν ερημιά και φοβήθηκα αδέσποτα σκυλιά και μήπως μας μαλώσει κανείς. Ο ξάδελφός μου, πιο τολμηρός , ανέβηκε στα δεξαμενή για να δει γύρω του. Η δεξαμενή αυτή υπάρχει ακόμα, και παίρνει ένα μεγάλο μέρος του δρόμου στην οδό Μπακογιάννη. Μόνο που ο γύρω χώρος δεν έχει πια τα αμπέλια του και τον δραγάτη του.

Σε πολλά οικόπεδα υπήρχαν οπωροφόρα δένδρα, που οι άνθρωποι καλλιεργούσαν όχι. μόνο σαν μέσο βιοπορισμού, αλλά και για να γευτούν τους καρπούς τους. Στο δικό μας κτήμα είχαμε βερικοκιές αμυγδαλιές, μανταρινιές ,πορτοκαλιές, κορομηλιές και ελιές. Ο παππούς είχε ένα αμπελάκι. στην οδό Αχιλλέως. Το φθινόπωρο πηγαίναμε όλοι με μεγάλα καφάσια και μαζεύαμε τα σταφύλια. Μετά τα μεταφέραμε στο σπίτι της θείας μου, με τη βοήθεια ενός γαϊδάρου, και τα πατάγαμε. Από αυτά φτιάχναμε το κρασί που έπινε ο παππούς κάθε βράδυ, πριν κοιμηθεί.

Υπήρχαν πολλά πηγάδια και μεταλλικοί ανεμόμυλοι στα παλιά Βριλήσσια. Ωστόσο το νερό ήταν πάντα ευλογία, γι’ αυτό είχαν φτιαχτεί στέρνες και δεξαμενές για να συγκρατούν το νερό τη βροχές. Απομεινάρια από όλα αυτά υπάρχουν ακόμη, διάσπαρτα ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Ο καπετάνιος είχε ανοίξει μια τρύπα στην μάντρα του οικοπέδου του και, όταν έβρεχε, το νερό έμπαινε και πότιζε τα δέντρα του μέσα από μία πρόχειρη κατασκευή από πέτρες. Κάποτε μας είχε μαλώσει, γιατί είχαμε βγάλει τις πέτρες αυτές και έτσι δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί την ξαφνική νεροποντή

Παιχνίδια με πέτρες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, έκαναν συχνά τα παιδιά στα Βριλήσσια. Ο Σταύρος είχε σπάσει τη τζαμαρία τη κυρίας Θεώνης με μία πέτρα, γιατί τον είχε πει Τουρκόσπορο. Άλλα παιδιά έβαζαν για δοκάρια σε αυτοσχέδια γήπεδα, δοκιμασία που δεν είχε αποφύγει και η οδός Αναλήψεως στα μέσα της δεκαετίας του 60. Την εποχή εκείνη ήταν μετρημένα στα δάκτυλα τα αυτοκίνητα που περνούσαν από τον κεντρικό αυτό δρόμο των Βριλησσίων. Ακόμα και σήμερα , καθώς περπατώ στα Βριλήσσια, αναγνωρίζω τα πρόχειρα αυτά γήπεδα από μια σειρά δεντροστοιχίες ή κάποια μάντρα. Στο υπόγειο του καφενείου του Μπινιάρη υπήρχε σφαιριστήριο αλλά , θυμάμαι και αυτοσχέδια ποδοσφαιράκια, φτιαγμένα από ένα ξύλο, παίχτες-καρφιά και πενηνταράκι-μπάλα .Κλέφτες και αστυνόμοι ήταν επίσης σε ημερήσια διάταξη. Μερικοί από εμάς είχαμε σαν πεδίο αντιπαράθεσης την ημιτελή εκκλησία της Ανάληψης (συγχώρεσέ μας πατέρα Αγησίλαε), ενώ οι υπό ανέγερση. οικοδομές μας πρόσφεραν συνεχώς νέους, άγνωστους τόπους αντιπαράθεσης . Βλέπετε, η εποχή της ανοικοδόμησης είχε αρχίσει.

Στο κέντρο των Βριλησσίων υπήρχαν τα λιγοστά μαγαζιά της περιοχής . Εκεί όπου σήμερα υπάρχει το “Σταύρος Σπορ’’ θυμάμαι το κουρείο Του Γρηγόρη. Ο Γρηγόρης έμενε κάπου στο Θησείο κι έκανε καθημερινά την διαδρομή Αθήνα - Βριλήσσια με το λεωφορείο της γραμμής που και τότε ξεκινούσε από το μουσείο. Δίπλα υπήρχε ο φαρμακοποιός, που είχε και μία μεγάλη τρίκυκλη μοτοσικλέτα. ‘Έβαζε την μοτοσικλέτα στο γκαράζ μας και μας έκανε κάποια έκπτωση στα. φάρμακα . Το καλοκαίρι, μαζί με την κυρία του, γύριζε με την μοτοσικλέτα την Ευρώπη. Με την κινηματογραφική του μηχανή γύριζε ταινίες, που μα έδειχνε τον χειμώνα σε ιδιωτικές προβολές. Εκεί υπήρχε και ένα μπακάλικο. Θυμάμαι που μαζεύαμε τα πώματα των αναψυκτικών και τα ανταλλάσσαμε με δώρα που έδιναν οι εταιρείες. Στην πλατεία υπήρχε ο Δήσιος, που πουλούσε παγωτά ΕΒΓΑ και ένα άλλο ζαχαροπλαστείο, που πουλούσε παγωτά ΑΣΤΥ. Το μαγαζί του Δήσιου προτιμούσε η νεολαία τη εποχής, ίσως και λόγω της ιδιορρυθμίας του ιδιοκτήτη. Για ένα διάστημα, οι νεαροί θαμώνες διασκέδαζαν με το να σπάνε τα χερούλια από τα φλιτζάνια του καφέ, και να σχολιάζουν κατόπιν με τον κ. Δήσιο την ποιότητα των φλιτζανιών . Σε αυτό το ζαχαροπλαστείο θυμάμαι και τον κ.Τάκη τον περιπτερά να πουλά λαχεία.

Καθώς μεγαλώναμε, τα πάρτι άρχισαν να παίρνουν την θέση του στακαμάν, του κρυφτού, των βόλων και του ποδοσφαίρου. Τα πάρτι γινόντουσαν σε διάφορα σπίτια και για ασήμαντη αφορμή . Μουσική και κάποιο αναψυκτικό ήταν τα ελάχιστα προαπαιτούμενα . Τα καλοκαίρια τα πάρτι αυτά φιλοξενούσαν οι κήποι των σπιτιών και πλουτίζονταν και από την παρουσία των παιδιών από την Αθήνα ,οι γονείς των οποίων είχαν κατοικίες στα Βριλήσσια για τι καλοκαιρινές τους διακοπές. Αρκετοί είχαν εξοχικές κατοικίες στα Βριλήσσια, ενώ άλλοι τις νοίκιαζαν συχνά με την παράκληση. των ιδιοκτητών να πότιζαν τα φυτά και τα δέντρα του κήπου.

Η μητέρα μου και οι θείοι μου πότιζαν τα δέντρα του κτήματος προπολεμικά με κουβάδες, αντλώντας νερό από το πηγάδι ή από την στέρνα. Η στέρνα αυτή είχε δημιουργήσει στον κήπο μας ένα ενδιαφέρον οικοσύστημα . Τον χειμώνα συγκρατούσε τα νερά της βροχής που μέσα του αργότερα κολυμπούσαν γυρίνοι. Αρκετά συχνά αιχμαλωτίζαμε μερικούς σε γυάλινα βάζα . Το καλοκαίρι οι γυρίνοι είχαν γίνει κιόλας βάτραχοι, που τους ακούγαμε μέσα στην νύχτα. Πολλοί είχαν κοτέτσια, ενώ άλλοι εξέτρεφαν κουνέλια. Λίγο πιο πάνω ο Ντουμάνης είχε πρόβατα, κατσίκες, άλογα και έναν γάίδαρο.

Στους χώρους αυτούς, που σήμερα θεωρούνται κεντρικοί στα Βριλήσσια, υπάρχουν τώρα γκαράζ και πολυκατοικίες. Πριν από λίγα χρόνια, καθώς καθάριζα μερικά ξύλα πίσω από την στέρνα του δικού μας σπιτιού, είδα έναν μεγάλο γέρικο βάτραχο. ‘Ήταν τι τελευταία φορά που είδα βατράχια στην αυλή μας. Μας επισκέπτεται ωστόσο συχνά μία χελώνα. Η μητέρα μου ισχυρίζεται ότι κυκλοφορούσε στο κτήμα του παππού από παλιά, από τότε που ήμασταν μικροί.

Το τέρμα των λεωφορείων από τη Αθήνα ήταν κάποτε στην Φραγκοκλησιά. Εγώ θυμάμαι ακόμη το παλιό τέρμα των λεωφορείων της γραμμής στην πλατεία των Βριλησσίων και τον αριθμό του λεωφορείου, το 48. Το εισιτήριο κάποια εποχή κόστιζε από την Αθήνα 1 δραχμή και είκοσι λεπτά μέχρι την Φραγκοκλησιά, και 1 και πενήντα μέχρι τα Βριλήσσια . Αργότερα, όταν τα Βριλήσσια μεγάλωσαν, το λεωφορείο έκανε και έναν μικρό γύρο μέσα στα Βριλήσσια και δημιουργήθηκε και το νέο τέρμα, στον Άγιο Αντώνιο.

Τα Βριλήσσια του χθες δεν υπάρχουν πια. ‘Έχουν αφήσει ωστόσο παντού πίσω τους μικρά σημάδια. Τα παιδιά εκείνο τον καιρό μεγάλωναν παίζοντας με άλλα παιδιά στα άδεια οικόπεδα και χωράφια, υιοθετώντας συχνά αδέσποτες γάτες και σκυλιά . Στην δικιά μας γειτονιά, στην πόλη των Βριλησσίων, το 1999, μερικά παιδιά μάζεψαν ένα αδέσποτο σκυλί, του έβαλαν περιλαίμιο, του έκαναν εμβόλια και το ονόμασαν Μόλλυ. Έφτιαξαν και μια μικρά ομάδα, τον Σύλλογο Φίλων ‘’Το χαμόγελο της Μόλλυ”. Για να υπενθυμίσουν στους μεγαλύτερους ότι τα παιδιά δεν αλλάζουν τόσο πολύ και για να ζωντανέψουν, σε πείσμα των καιρών, τα Βριλήσσια του χθες.


Παναγής Γ. Μαρκέτος
Ιούλιος 1999

 

 

Σημείωση δική μας για κατανόηση της περιγραφής: Η τοποθεσία ΄΄Σταύρος Σπορ΄΄ είναι δίπλα από την εκκλησία της Ανάληψης, κάτω από το ΄΄Εθνικό Ωδείο΄΄, της κ. Φασουλά. Εκεί υπήρχε ένα από τα πρώτα, αν όχι το πρώτο, κατάστημα αθλητικών ειδών, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν ο συγχωρεμένος σήμερα (2013) Σταύρος και εξ αυτού είχε δοθεί το όνομα στο κατάστημα ΄΄Σταύρος Σπορ΄΄.

Σχετικά με την μετακίνηση του ΄΄τέρματος΄΄ του λεωφορείου στο ΄΄νέο τέρμα΄΄, (Κύπρου και Θερμοπυλών). Οι πιέσεις για την μετακίνηση αυτή έρχονταν από πολλές πλευρές. Από την κοινότητα και τους κατοίκους της περιοχής εκείνης. Ακόμη και οι ιερείς του Αγ. Αντωνίου είχαν συμβάλλει στην μετακίνηση, με παρεμβάσεις στην εταιρεία ΕΑΣ τότε.  Στην οριστική μετακίνηση συνέβαλε ο Παναγής Αυγουστινιάτος, κάτοικος της περιοχής και που τότε συνέπεσε να είναι υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας.

Το 1999 ο Δήμος, με δήμαρχο τον Σταμάτη Λώλα, εξέδωσε ένα ιστορικό λεύκωμα στο οποίο έχει παρουσιαστεί ένα μεγάλο ιστορικό αρχείο με την συμμετοχή πολλών Βριλησσιωτών και με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Σ΄υτό γράφει και ο Ευτύχιος Νοτάρης, γραμματέας της Κοινότητας από το 1954 έως το 1059 και με Κοινοτάρχη τον Ηλία Μαντούβαλο. Σ΄αυτό το λεύκωμα καταγράφεται ο αγώνας που έγινε να αποδεχθούν οι όμοροι δήμοι Χαλανδρίου και Αμαρουσίου υην μεταβίβαση τεμαχίων που τους ανήκε στα Βριλήσσια. Γράφει, λοιπόν, ο Ευτύχης Νοτάρης:

 

΄΄Ξεκίνησε ένα σκληρό, μακροχρόνιο και νικηφόρο δικαστικό αγώνα ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Ορίων Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής, έχοντας αντιμέτωπους  τους Δήμους Χαλανδρίου και Αμαρουσίου, που αντέδρασαν με σφοδρότητα στη διεύρυνση των ορίων της Κοινότητας, αρνούμενοι να εκχωρήσουν και το πλέον ελάχιστο τμήμα της εδαφικής τους περιοχής.

Το έτος 1955 με την 8/1955 απόφαση του ανωτέρω δικαστηρίου επεκτάθηκαν τα όια της Κοινότητας στην περιοχή του Δήμου Χαλανδρίου, προς ανατολάς μέχρι την οδό Αγίου Αντωνίου και προς βορράν μέχρι την οδό Παρνασσού (ήδη Παύλου Μπακογιάννη) και το έτος 1960, με την 33/1960 απόφαση του δικαστηρίου τούτου, στην περιοχή του Δήμου Αμαρουσίου προς βορράν μέχρι την περιοχή Άνω Βριλησσίων (Πάτημα) και προς δυσμάς μέχρι το ρέμα. Αποτέλεσμα των επεκτάσεων ήταν, να υπερεπταπλασιασθεί η αρχική έκταση της Κοινότητας από τα 670 στα 4850 στρέμματα που είναι και η σημερινή της έκταση΄΄

 

Έχει αξία, επίσης να αναφέρουμε και για την ονομασία της περιοχής του ΄΄Πατήματος΄΄ Βριλησσίων ή ΄΄Ανω Πάτημα΄΄ κατ΄άλλους. Η ονομασία φαίνεται να έχει προκύψει από την προφορική παράδοση όπου ο χώρος αυτός ΄΄κατελήφθη΄΄ από μετέπειτα κατοίκους στην περιοχή και οι οποίοι, λέγεται, ότι σε λίγες νύχτες έχτισαν ΄΄΄δωμάτια΄΄ καταλαμβάνοντας χώρους, που δεν τους ανήκαν. Η εκδοχή αυτή δεν καταγράφεται πουθενά επίσημα αλλά σε συνομιλίες μεταξύ των τότε κατοίκων αναφέρονταν ως ΄΄στα καταπατημένα΄΄ και από εκεί έμεινε ο χαρακτηρισμός αυτός. Τονίζουμε ότι η εκδοχή αυτή δεν επισημοποιείται από κανένα στοιχείο. Από το αρχείο της ιστοσελίδας του Ράδιο Άνω Βριλήσσια μεταφέρουμε:

 

 

΄΄Η περιοχή περικλείεται από τις οδούς, Αναπαύσεως – Λεωφόρο Πεντέλης – Έλλης – Μυλοποτάμου (πρώην Καραϊσκάκη) και στη συνέχεια σαν φυσικό όριο τον Βριλησσό (ρέμα Άνω Βριλησσίων) μέχρι την οδό Αναπαύσεως.

 

Από παλιά έρευνα σε τοπογραφικούς χάρτες της περιοχής, σαν ονομασία του λόφου υπάρχει καταγεγραμμένη η ονομασία Μυρτιά (τοπογραφικός χάρτης του 1932).

 

Εξ’ ου και η πρώτη ονομασία του  Εξωραϊστικού Συλλόγου (Εξωραϊστικός Σύλλογος Μυρτιάς) που μετέπειτα μετονομάστηκε σε Εξωραϊστικό Σύλλογο Άνω Βριλησσίων.

 

Κακώς λοιπόν ονομάζεται η περιοχή Πάτημα, σαν Πάτημα αναγράφεται στους παλαιούς τοπογραφικούς χάρτες, η περιοχή ανάμεσα στην οδό Αναπαύσεως και Βορείου Ηπείρου και φυσικά η περιοχή πάνω από το νεκροταφείο Χαλανδρίου, που ανήκει στον Δήμο Χαλανδρίου.

 

Αυτά, προς αποκατάσταση της αλήθειας, σχετικά με την ονομασία της περιοχής μας, γιατί εμάς τους  Άνω Βριλησσιώτες μας ενοχλεί να ακούμε τη λέξη Πάτημα.΄΄